Bultena steekt nek uit met uitbreiding elektrische vloot

Matthijs Verhagen | Gepubliceerd: 31 aug. 2023

Veelal zijn het de grote aannemers die voor hun eigen werken investeren in emissieloze machines, zoals elektrisch aangedreven hijskranen. Het maakt de stappen die Bultena Verhuur zet extra bijzonder. Het bedrijf had dit jaar al de primeur met de eerste twee elektrische Liebherr LR1160.1 Unplugged rupshijskranen; nu neemt het ook vier volledig elektrische roterende verreikers van Manitou op in het machinepark.

In de jaren negentig startte Bultena Verreikerverhuur vanuit Friesland. Dankzij verschillende overnames heeft het bedrijf inmiddels een landelijk dekkend netwerk met vier vestigingen voor de bemande verhuur van opgeteld ruim 100 roterende verreikers, aangevuld met een aantal rupshijskranen. Met zo’n machinepark is een diesel vanzelfsprekend. Dat veranderde toen eigenaar Erik Jansen een elektrische auto kocht; dat zette hem aan het denken.

De elektrische Liebherr LR1160 Unplugged kan vier uur draaien op de ingebouwde accu’s. Praktijk is dat hij de hele dag langzaam zal bijladen op een lichte bouwaansluiting. Dankzij deze afstandhouder is rijden én laden geen belemmering.

Jansen: ‘Sinds 2013 rijd ik een Tesla, destijds één van de drie in Friesland. Je moest toen écht zorgen dat de accu vol was, want laadpalen waren er onderweg nauwelijks. Ik houd wel van wat nieuws, wat aparts. Ook in het machinepark. Anders dan een ander, want als je doet wat een ander doet, dan krijg je ook wat een ander krijgt.’ Je zou kunnen zeggen dat Elon Musks aanpak zeker een inspiratiebron was voor de verreikerverhuurder.

Imposant én emissieloos. De LR1160 Unplugged heeft een capaciteit van 160 ton, een maximale haakhoogte van 136 meter en een radius van 84 meter.

Ombouwen was pionieren

Want dat elektrificatie ook bij de verreikers een rol zou gaan spelen, daar was Jansen wel van overtuigd. Grote leveranciers zoals Manitou en Merlo bleven echter nog lang de kat uit de boom kijken, naar de zin van Jansen. De eerste stap was daarom om zelf een bestaande Sennebogen 608 Multicrane om te bouwen naar een elektrische aandrijving. Die was in 2021 klaar. ‘Dat konden we doen dankzij mijn tweede bedrijf, Siderius Heftrucks. Elektrische heftrucks zijn er al sinds 1990, dus wij kijken van elektrische machines niet raar op. We verkopen ze al heel lang en we servicen ze al heel lang. De kennis hadden we dus in huis.’

Die kennis samen met een subsidie van de provincie Friesland maakten dat Bultena ermee aan de slag ging. ‘Toch was dat gewoon pionieren’, blikt Jansen terug. Je krijgt probleem na probleem voor de voeten. Dan moet je echt een groep mensen om je heen creëren die daar een uitdaging in zien en in oplossingen kunnen denken. Er kwam best wel wat bij kijken en het moet ook allemaal gekeurd worden, maar het is gelukt.’

Eerste E-MRT’s voor Bultena

Toch ziet de verreikerverhuurder de grote merken nu ook wel bewegen. Tijdens een fabrieksbezoek bij Manitou spotte Jansen enkele jaren terug al een elektrische MRT, waarna hij ook vrij snel tot aanschaf overging. ‘Daarop volgde uitstel na uitstel na uitstel, maar de eerste serie elektrisch aangedreven roterende Manitou’s zijn net van de band gelopen, de eerste vier komen nu naar ons.’ Daarmee heeft Bultena de primeur. Het is trouwens een publiek geheim dat het bedrijf al enige tijd een prototype van deze zogenoemde E-MRT inzet om deze machine hier te testen. ‘Vorig jaar hebben we een tiental nieuwe verreikers met een dieselmotor in gebruik genomen. Dit jaar hebben we nog géén nieuwe diesels gekocht.’

Bouwprojecten die emissieloos gerealiseerd moeten worden, zitten veelal nog in de pijplijn. Bultena kocht de machine dan ook met oog op de komende 30 jaar.

Machinisten nauw betrokken

Ook op het gebied van de rupshijskranen waren er vervangingsplannen voor enkele van de dieselmachines. Jansen: ‘Ik geloof wel dat er de komende vijf jaar nog van alles mogelijk is met diesel, maar zo’n rupskraan koop je voor 30 jaar.’ Een gedachtegang die ook de machinisten wel konden begrijpen. ‘Zij waren meteen enthousiast over het idee om elektrisch te gaan’, legt Karen van Oorschot uit. Als vestigingsleider van de dependance in Alphen aan den Rijn heeft ze onder andere de rupshijskranen onder haar hoede. De machinisten werden nauw betrokken bij de investering en toonden zich ook kritisch. Zo bekeek het team een elektrische rupshijskraan die men in eerste instantie níet zo zag zitten.

Een publiek geheim; Bultena test al even de MRT 2660 360 E, de eerste elektrische verreiker van Manitou. De eerste vier seriemachines zijn gekocht en nu onderweg. De machines hebben 6 ton capaciteit, een hijshoogte van 25,90 meter en een reikwijdte van 21,70 meter.

‘De machinisten zijn erg Liebherr-minded. Qua bediening en comfort’, licht Van Oorschot toe. Om die reden ging men met een hele delegatie naar deze fabrikant om in Oostenrijk proef te draaien met de nieuwe 160-tons elektrisch aangedreven rupshijskraan. Achteraf een goede zet. ‘Daar waren we wel van onder de indruk met z’n allen. Dat kun je gerust zo stellen’, zegt Jansen. Hij vroeg SSEB-subsidie aan voor twee van deze machines, met het idee er hoe dan ook één te kopen. De beide aanvragen werden toegekend ofwel ingeloot. ‘Afgelopen Bauma hebben we daarom ook de tweede besteld.’ In maart en april van dit jaar werden de beide machines al geleverd, en dat is gezien alle levertijdperikelen bijzonder snel. Hiermee zijn twee van de in totaal vier rupshijskranen elektrisch.

Geen zware aansluiting nodig

‘En dan komt-ie, dan staat hij daar, opgebouwd en wel. En dan?’ Jansen laat een stilte vallen. ‘Het was even wennen, maar het draait goed. Een grote bijvangst van het verhaal is de stilte; zo’n dieselmotor staat echt te janken als hij moet werken. Voor omwonenden en de bouwvakkers is de elektrische machine echt rustiger.’ Van Oorschot: ‘Je kunt gewoon praten met de machinist naast de kraan, zonder op de treeplank te moeten staan.’

Karen van Oorschot is vestigingsleider bij Bultena in Alphen aan den Rijn, waar de rupshijskranen onder vallen. Erik Jansen is eigenaar van het bedrijf.

Omdat de machine de ingebouwde accu de hele dag langzaam bijlaadt via de kabel, vereist dat geen zware netaansluiting. Op gewone bouwstroom kan de machinist instellen of de machine op 16, 32 of 63 ampère bijlaadt. Door overdag weinig ampères te laden kan de machine prima de dag volmaken zonder andere stroomverbruikers op de bouw dwars te zitten. Na werktijd kunnen de laad-ampères omhoog zonder de aansluiting te overbelasten. ‘Vaak krijgt de machinist om 19.00 uur al een appje dat de accu vol zit.’ Omdat een rupshijskraan slechts beperkte afstanden rijdt, vormt de kabel in praktijk geen belemmering.

Telefoon nog niet roodgloeiend

Prachtige techniek dus, maar wel duur. En ondanks alle berichtgeving over emissieloos bouwen staat de telefoon nog niet roodgloeiend voor de emissieloze hijskranen. Jansen; ‘Het is ook wel typisch Nederlands. Als we naar de knikkers gaan kijken, dan gaan veel mensen toch nog eens nadenken en huren ze nog een diesel in. De overheid zou daar iets in moeten doen om de bouwers, de aannemers meer te stimuleren en te subsidiëren om emissieloos te werken’, vindt Jansen, die aangeeft dat het uurtarief van de elektrische machine dubbel zo hoog is als dat van een diesel.

Een typische combinatie van Bultena. Het bedrijf is de grootste verreikerverhuurder van Nederland met een landelijk dekkend netwerk.

De elektrische machine draait nu nog regelmatig op projecten die niet noodzakelijk emissieloos uitgevoerd hoeven worden. Toch heeft Jansen vertrouwen dat die projecten wel gaan komen. Bultena heeft dan als zelfstandig verhuurder een unieke positie in de markt met de twee elektrische rupshijskranen. De overige emissieloze hijskranen zijn immers veelal in handen van aannemers die ze voor eigen werken inzetten.

Niet afwachten

‘Het blijft altijd een gok, anders moet je geen ondernemer worden. Dit is wel een grote gok met deze elektrische verreikers en kranen, want ze zijn gewoon hartstikke duur. Dat is gewoon zo. Ik kan wel honderd redenen noemen waarom we níet een elektrische rupskraan zouden moeten kopen, en misschien maar twee of drie redenen waarom wél. Dat heeft vooral met gevoel, vertrouwen en toekomstgerichtheid te maken. Wij willen ons steentje bijdragen in ieder geval. Verandering is gewoon moeilijk, heel moeilijk. Daar heb je lef en ballen voor nodig. Als we allemaal afwachten, dan gebeurt er niks. Maar als iedereen iets doet en niet tegenstribbelt, dan komen we er wel.’